Złomowanie aut w Bośni i Hercegowinie

Bośnia i Hercegowina (bośniacki i chorwacki: Bosna i Hercegovina, serbski: Босна и Херцеговина, Bosna i Hercegovina, skrótowo BiH) to federacyjne państwo położone w południowej Europie na Półwyspie Bałkańskim, z siedzibą w Sarajewie. Graniczy na północy, zachodzie i południu z Chorwacją, na wschodzie z Serbią, a na południowym wschodzie z Czarnogórą. Państwo posiada dostęp do Morza Adriatyckiego z południowego zachodu. Niekiedy widziane na tablicach rejestracyjnych oznaczenie “BH” odnosi się właśnie do Bośni i Hercegowiny, które jest suwerennym państwem i uzyskało niepodległość w 1992 roku po rozpadzie Jugosławii. Bośnia i Hercegowina uzyskała status suwerennego państwa w marcu 1992 roku, kiedy ogłoszono niepodległość Socjalistycznej Republiki Bośni i Hercegowiny. To wydarzenie było jednym z kluczowych czynników, które doprowadziły do rozpadu Jugosławii oraz wybuchu trwającej trzy i pół roku wojny domowej. Konflikt zakończył się podpisaniem w Dayton układu pokojowego, który zapewnił obecną konstytucję i ustrojową strukturę Bośni i Hercegowiny. W ramach obowiązującego podziału, kraj podzielony jest na dwie główne, autonomiczne jednostki administracyjne: Federację Bośni i Hercegowiny oraz Republikę Serbską. Między nimi znajduje się Dystrykt Brčko, który ma szczególny status.

Dzięki uchwalonej konstytucji, Bośnia i Hercegowina przyjęła obecny kształt i system polityczny, który pozwala na współistnienie różnych grup etnicznych i religijnych w kraju. Choć proces pojednania po wojnie był skomplikowany, obecnie Bośnia i Hercegowina dąży do stabilizacji i dalszego rozwoju jako suwerenne państwo na kartach historii Europy. W Bośni i Hercegowinie, obowiązują trzy języki urzędowe: bośniacki, serbski i chorwacki. Są one bardzo podobne, należąc do grupy zachodnich języków południowosłowiańskich i opierając się na dialekcie sztokawskim. W zależności od regionu i narodowości mieszkańców, mogą występować różnice w akcentach, słownictwie i pisowni. Na przykład, język bośniacki charakteryzuje się większą liczbą zapożyczeń z tureckiego, arabskiego i perskiego, a język serbski używa cyrylicy jako oficjalnego alfabetu.

Bośnia i Hercegowina jest aktywnym uczestnikiem wielu międzynarodowych organizacji i inicjatyw. Kraj jest członkiem Organizacji Narodów Zjednoczonych, Światowej Organizacji Zdrowia, Rady Europy, Grupy 77, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Środkowoeuropejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu, Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, Unii na rzecz Regionu Morza Śródziemnego oraz Inicjatywy Środkowoeuropejskiej.

Dodatkowo, Bośnia i Hercegowina wykazuje zainteresowanie członkostwem w NATO, a także jest uznawana za potencjalnego kandydata do dołączenia do Unii Europejskiej.

Zaangażowanie w te organizacje i inicjatywy umożliwia Bośni i Hercegowinie współpracę z innymi krajami, promocję swoich interesów na arenie międzynarodowej, oraz rozwijanie relacji z różnymi państwami i instytucjami w celu dalszego rozwoju kraju. System złomowania samochodów w Bośni i Hercegowinie nie jest tak rozwinięty jak w innych krajach europejskich. Brakuje jednolitych przepisów dotyczących postępowania ze starymi lub uszkodzonymi pojazdami oraz zobowiązań właścicieli w tej kwestii. Nie ma także obowiązku posiadania certyfikatu potwierdzającego prawidłową utylizację pojazdu.

W praktyce prowadzi to do porzucania wielu starych samochodów na ulicach i terenach prywatnych, co stanowi zagrożenie dla środowiska i bezpieczeństwa. Część z tych pojazdów jest sprzedawana do innych krajów lub używana jako części zamienne. Istnieją również firmy zajmujące się złomowaniem samochodów, jednak nie są one poddawane żadnej kontroli ani nadzorowi ze strony państwa.

W ostatnich latach rząd Bośni i Hercegowiny podjął pewne kroki w celu poprawy sytuacji w zakresie złomowania samochodów. Wprowadzono w 2018 roku opłatę ekologiczną dla importowanych pojazdów, która ma zniechęcać do sprowadzania starych i zanieczyszczających samochodów do kraju. Rozpoczęto również prace nad ustawą o zarządzaniu odpadami z wycofanych pojazdów, która ma wprowadzić obowiązek rejestracji i certyfikacji firm zajmujących się złomowaniem samochodów oraz ustalić zasady ich działania. Niestety, ustawa ta jeszcze nie została uchwalona ani wdrożona. Handel używanymi częściami samochodowymi z recyklingu w Bośni i Hercegowinie jest dozwolony, ale nie jest odpowiednio uregulowany ani nadzorowany. Brak jednolitych przepisów dotyczących postępowania ze starymi lub uszkodzonymi pojazdami oraz zobowiązań właścicieli powoduje problemy. Części te są sprzedawane bez systemu certyfikacji lub gwarancji, co niesie ryzyko zakupu niesprawnych lub nieoryginalnych elementów.

W Bośni i Hercegowinie, istnieje kilka różnych terminów używanych przez różne firmy, określających auto złom, są to na przykład: auto otpad, auto otpadak, auto reciklaža, auto reciklažni centar, auto reciklažno dvorište, auto servis i otkup vozila itp. Niektóre z nich pochodzą z języka serbskiego lub chorwackiego, a inne są skrótami lub kalkami z angielskiego.

Części samochodowe w języku bośniackim nazywają się auto dijelovi lub auto dijelovi. Są to ogólne terminy, obejmujące wszystkie elementy składowe pojazdu. Jako ciekawostkę warto przytoczyć nazwy kilku najważniejszych części:

alternator – alternator

amortizer – amortyzator

auspuh – układ wydechowy

baterija – bateria

blatobran – błotnik

branik – zderzak

far – reflektor

guma – opona

hauba – maska

hladnjak – chłodnica

kaiš – pasek

kočnica – hamulec

kvačilo – sprzęgło

ležaj – łożysko

motor – silnik

Podsumowując, sytuacja dotycząca złomowania samochodów i handlu używanymi częściami w Bośni i Hercegowinie jest nadal problematyczna. Brak jednolitych przepisów i kontroli powoduje, że wiele starych pojazdów jest porzucanych, co zagraża środowisku i bezpieczeństwu. Chociaż rząd podjął pewne kroki w celu poprawy tej sytuacji, wiele jeszcze pozostaje do zrobienia.

Ważne jest, aby władze Bośni i Hercegowiny kontynuowały działania w celu wdrażania ustawy o zarządzaniu odpadami z pojazdów i wprowadzenia ścisłych przepisów dotyczących złomowania samochodów oraz handlu używanymi częściami. To pozwoli na odpowiednią ochronę środowiska, zapewnienie bezpieczeństwa na drogach i stworzenie bardziej zrównoważonej gospodarki odpadami.

Dodatkowo, zwiększenie edukacji i świadomości społecznej na temat recyklingu, odpowiedzialnego postępowania ze starymi pojazdami oraz korzyści z zakupu certyfikowanych części samochodowych może przyczynić się do zmiany postaw i zachowań w społeczeństwie.

Wspólnie podejmowane działania oraz aktywna współpraca pomiędzy rządem, przedsiębiorstwami, organizacjami pozarządowymi i mieszkańcami mogą przynieść pozytywne efekty i przyczynić się do stworzenia bardziej zrównoważonej i ekologicznej przyszłości dla Bośni i Hercegowiny.

Jestem przekonany/przekonana, że poprzez odpowiednie środki i zaangażowanie społeczności, Bośnia i Hercegowina może dokonać pozytywnych zmian w dziedzinie ochrony środowiska oraz stworzyć bardziej przyjazne i zrównoważone warunki dla przyszłych pokoleń. Warto wspierać wszelkie inicjatywy skierowane na poprawę tej sytuacji, aby chronić naszą planetę i wspólnie dążyć do lepszej jakości życia dla wszystkich.